Hermafroditlik
Hermafrodit (erdişi veya hünsâ), hem erkek hem de dişi üreme organı bulunduran canlılara verilen addır.
Etimoloji
Kelime olarak hermafrodit, Yunan mitolojisindeki
Haberleşme Tanrısı Hermes
ile Güzellik Tanrıçası olan Afrodit'in adlarından gelmektedir. Efsaneye göre Afrodit ile
Hermes'in bir oğulları olur. Adını Hermafrodit koyarlar. Hermafrodit o kadar
güzeldir ki bir su perisinin dikkatini çekmiştir. Peri kız, sürekli ona
yakınlaşmak için uğraşır ama Hermafrodit'in nazı ile karşılaşır. Bir türlü yüz
bulamayan peri kız, Hermafrodit gölde yüzerken birdenbire karşısına çıkar ve
sıkı bir şekilde ona sarılır. Tanrılara onları birbirlerinden ayırmamaları için
yalvarır. Sonunda dileği kabul olur ve ikisi de aynı vücutta can bulurlar.
Böylece ortaya çift cinsiyetli bir insan çıkar.
Kaynak:
*****************************************
Doğuştan Cinsel (Seksüel) Gelişme
Bozuklukları
Hermafrodit ( Çift Cinsiyet)
Hermafrodit ( Çift Cinsiyet)
 |
Genital organlardaki gelişme bozuklukları
genetik hastalıklardan, hormonal bozukluklarda (fetal endokrin
bozukluklar) veya genital organların gelişmeleri sırasında ortaya çıkan
emriyolojik bozukluklardan kaynaklanmaktadır. İnsanlarda Normal Cinsel Farklılaşım Nasıl Olmaktadır? Seksüel, cinsel gelişme anomalileri daha kolay anlaşılabilmesi için normal seksüel farklılaşmayı kısaca gözden geçirmek gerekmektedir. Gonadların (Kadında Ve Erkekte Yumurtalıklar) Gelişimi Nasıldır? |
Öncelikle farklılaşmamış olan gonadlar
embriyonel dönemin 4-5 haftasında çölom epitelinin önünde ilk taslak olarak
ortaya çıkar. Bu taslak içinde daha sonra korteks ve medulla belirir. Erkekte
medulla gelişirken korteks represe olur. Dişide ise korteks gelişir medulla
represe olur. Yolk kesesinden felen primordial ferm hücrelerinin gonodal gücü
embriyonel gelişmenin önemli basamaklarından biridir (5-6 hafta). Bu
gerçekleşmediği takdirde gonadlar gelişmini tamamlayamazlar, gonadal agenezi
gelişir ve overler birer bant halinde ( streak gonad) kalır.
Gonadların erkek veya dişi yönde farklılaşmasını esas olarak belirleyen kişinin genetik özelliğidir. Overlerin gelişimi için sadece XX kromozomu yeterlidir. Zaten gonad bir uyarı gelmediği takdirde dişi yönünde farklılaşmaya programlanmıştır. Erkek bir fetusta gonodal farklılaşma için özel bir uyarı gereklidir. Bu uyarı Y kromozomunda HY antijeni ile TDF dir.
İç genital organların gelişimi
İç genital sistem bilindiği üzere Wolf ve Müller kanallarında oluşur. Erkek yönünde farklılaşma, Y kromozomu varlığında gonadların medullası gelişir ve testis yönünde farklılaşma olur.Testisten salınan testosteron hormonu wolf kanalının epididin vezika semidis ve vas deferans yönünde farkılaşmasını sağlar.Ayrıca yine testisten salınan MİF ( Mullorian duct inhibiting substance), müler kanalının baskılanmasına neden olur.
MIF yokluğunda müler kanalı gelişerek Tubalar, Uterus ve Vagenin 2/3 üst kısmı oluşacaktır. Fonksiyonel testis yokluğunda iç genital sistem dişi yönünde gelişecektir.
Dış genital organların gelişimi
Hem erkek hem dişi yönde gelişme potansiyeline sahip dış genital organ taslakları arasında urogenital sinüs, labioskrotal kıvrımlar ve genital tuberkül sayılabilir.
İç genital organların gelişiminde olduğu gibi burada da uyaran gelmediği takdirde dişi yönde gelişme olur. Labiumlar, klitoris ve vaginanın 1/3 alt kısmı oluşur. Erkek yönde farklılaşma için gerekli uyarı testosteronun kendisidir. Ancak dış genital organların farklılaşması için testosteronun periferik dokuda 5µ redüktaz enzimi yolu ile DHT’a (dehidrotestosteron) dönüşmesi gerekir. Dış genital organların erkek yönde farklılaşmasını sağlayan DHT’dur. Bu hormon etkisi ile genital tüberkül penise, labioskrotal kıvrımlar skrotuma ve urogenital sinüs üretra ve prostata dönüşür. Eğer yeterli testosteron yapımı yok ise veya 5µ redüktaz enzim sisteminde bir defekt varsa, androjenik uyarı olamayacağından dişi yönde gelişme olur. Böylece genital tüberkül klitorise labioskrotal kıvrımlar labium majusa ve urogenital sinüs labium minuslara dönüşür.
Dişi fetus kritik gelişme döneminde eğer olumsuzluklara maruz kalırsa dış genital organlarda farklı derecelerde maskülinijenasyon (erkekleşme) olabilecektir. (klitoris hipertrofisi, dabiumların skrotuma benzemesi). Bu olguların gonadları dişi özelliklere sahip olduğundan MIF gibi içermezler ve müler kanalı gelişir, iç genital organlar dişi görünümündedir.
Erkek embiroyada 12. haftaya kadar yeterli androjen aktivitesi olmazsa dış genital organlar da da erkek yönünde gelişme yeterli olamaz.
Gonadların erkek veya dişi yönde farklılaşmasını esas olarak belirleyen kişinin genetik özelliğidir. Overlerin gelişimi için sadece XX kromozomu yeterlidir. Zaten gonad bir uyarı gelmediği takdirde dişi yönünde farklılaşmaya programlanmıştır. Erkek bir fetusta gonodal farklılaşma için özel bir uyarı gereklidir. Bu uyarı Y kromozomunda HY antijeni ile TDF dir.
İç genital organların gelişimi
İç genital sistem bilindiği üzere Wolf ve Müller kanallarında oluşur. Erkek yönünde farklılaşma, Y kromozomu varlığında gonadların medullası gelişir ve testis yönünde farklılaşma olur.Testisten salınan testosteron hormonu wolf kanalının epididin vezika semidis ve vas deferans yönünde farkılaşmasını sağlar.Ayrıca yine testisten salınan MİF ( Mullorian duct inhibiting substance), müler kanalının baskılanmasına neden olur.
MIF yokluğunda müler kanalı gelişerek Tubalar, Uterus ve Vagenin 2/3 üst kısmı oluşacaktır. Fonksiyonel testis yokluğunda iç genital sistem dişi yönünde gelişecektir.
Dış genital organların gelişimi
Hem erkek hem dişi yönde gelişme potansiyeline sahip dış genital organ taslakları arasında urogenital sinüs, labioskrotal kıvrımlar ve genital tuberkül sayılabilir.
İç genital organların gelişiminde olduğu gibi burada da uyaran gelmediği takdirde dişi yönde gelişme olur. Labiumlar, klitoris ve vaginanın 1/3 alt kısmı oluşur. Erkek yönde farklılaşma için gerekli uyarı testosteronun kendisidir. Ancak dış genital organların farklılaşması için testosteronun periferik dokuda 5µ redüktaz enzimi yolu ile DHT’a (dehidrotestosteron) dönüşmesi gerekir. Dış genital organların erkek yönde farklılaşmasını sağlayan DHT’dur. Bu hormon etkisi ile genital tüberkül penise, labioskrotal kıvrımlar skrotuma ve urogenital sinüs üretra ve prostata dönüşür. Eğer yeterli testosteron yapımı yok ise veya 5µ redüktaz enzim sisteminde bir defekt varsa, androjenik uyarı olamayacağından dişi yönde gelişme olur. Böylece genital tüberkül klitorise labioskrotal kıvrımlar labium majusa ve urogenital sinüs labium minuslara dönüşür.
Dişi fetus kritik gelişme döneminde eğer olumsuzluklara maruz kalırsa dış genital organlarda farklı derecelerde maskülinijenasyon (erkekleşme) olabilecektir. (klitoris hipertrofisi, dabiumların skrotuma benzemesi). Bu olguların gonadları dişi özelliklere sahip olduğundan MIF gibi içermezler ve müler kanalı gelişir, iç genital organlar dişi görünümündedir.
Erkek embiroyada 12. haftaya kadar yeterli androjen aktivitesi olmazsa dış genital organlar da da erkek yönünde gelişme yeterli olamaz.
Dişi Psödohermafroditizm
(Kadında Yalancı Çift Cinsiyet) Nedir?
46 XX ve dişi yönde farklılaşmış gonadlara sahip olmalarına rağmen normal bir dişi gibi gelişmezler. Etyolojide genetik, teratojenik faktörler ve gen mutasyonları rol oynamaktadır. Adrenal hormonların biyosentezinde rol oynayan 21 kritoksilaz, 11-b hidroksiloz ve 3b dehidrogenoz eksikliklerinde adrenalde kortizol yapımı yetersiz kaldığında hipofizden ACTH salınımı artar. ACTH’nın artması ile kortizol prekürsorleri artar, bunlardan da androjen yapımı gerçekleşir. Sonuç olarak organizmanın kortizol düzeyini yükseltme çabası yüksek miktarda androjen yapımı ile sonuçlanır.
Dişi Hermafroditizim Yapan Nedenler Nelerdir?
46 XX ve dişi yönde farklılaşmış gonadlara sahip olmalarına rağmen normal bir dişi gibi gelişmezler. Etyolojide genetik, teratojenik faktörler ve gen mutasyonları rol oynamaktadır. Adrenal hormonların biyosentezinde rol oynayan 21 kritoksilaz, 11-b hidroksiloz ve 3b dehidrogenoz eksikliklerinde adrenalde kortizol yapımı yetersiz kaldığında hipofizden ACTH salınımı artar. ACTH’nın artması ile kortizol prekürsorleri artar, bunlardan da androjen yapımı gerçekleşir. Sonuç olarak organizmanın kortizol düzeyini yükseltme çabası yüksek miktarda androjen yapımı ile sonuçlanır.
Dişi Hermafroditizim Yapan Nedenler Nelerdir?
1.
Enzim
defektleri
2.
Gebelikte
alınan dışarıdan eksojen androjenler, erkeklik hormonları
3.
Androjenik, erkekelik hormonu benzer etkiye sahip gebelikte propenton
kullanımı
Tedavide Ne Yapılır?
Kortizol verilir. Böylece artmış olan ACTH nin inhibisyonu sağlanır ve prekürsolerin birikimi azaltılabilir. Dış genital organlardaki anatomik bozukluklar cerrahi olarak düzeltilmelidir
Kortizol verilir. Böylece artmış olan ACTH nin inhibisyonu sağlanır ve prekürsolerin birikimi azaltılabilir. Dış genital organlardaki anatomik bozukluklar cerrahi olarak düzeltilmelidir
Erkek Psödohermofroditizm
(Erkekte Yalancı Çift Cinsiyet) Nedir?
Genetik (XY) dir testis vardır, ancak dış genital organlar normal erkek tipi gelişmez, daha çok dişi görünümündedir.
Gonodlar testis olup testosteron üretirler.Bu hastalarda hedef dokularda androjen reseptörleri veya testosteronu dehidrotestosterona dönüştüren enzim yokluğundan dolayı androjen etisi olmaz ve kadınlık belirtileri gelişir. Bu hastalarda pubik kıllanma görülmez. Uterus yoktur ve vajen iyi gelişmemiştir bir çıkmaz şeklindedir. Meme normal kadınlardaki gibi gelişir çünkü testosteron periferik yağ dokusu ve meme dokusunda anomaliye olarak estradiole dönüşür. Gonadlar yani testisler ya abdomende ya da inguinal kanaldadır. Tüm hormonal değerler normal erkek bulgularındadır. Tanıda kesinlik koymak için karyotip yapılmalıdır. Y kromozomu taşıyan bu hastalarda %20 oranında gonadda malgnite (disgerminom) , kansere dönüşüm riski olduğunda gonodlar yani yumurtalıklar çıkarılmalıdır. Ancak kansere dönüşüm riski 20 yaşından sonra belirgindir. Yumurtalıklar çıkarıldıktan sonra bu hastalarda hormon replasman tedavisi yapılmalıdır ve cinsel fonksiyon içinde cerrahi olarak vagina (neovajen) yapılmalıdır. Bazı hastalarda kısmi androjen duyarsızlığı vardır. Bunlarda puberta kadın tipinde olur, ancak klitoris büyümesi, hipospadias labuskrotal füzyon gibi değişik görülebilir. Bu gruba giren olgularda dums, gibert-Droyfus ve Reiffnstein gibi sendromlar tanımlanmıştır.
Genetik (XY) dir testis vardır, ancak dış genital organlar normal erkek tipi gelişmez, daha çok dişi görünümündedir.
Gonodlar testis olup testosteron üretirler.Bu hastalarda hedef dokularda androjen reseptörleri veya testosteronu dehidrotestosterona dönüştüren enzim yokluğundan dolayı androjen etisi olmaz ve kadınlık belirtileri gelişir. Bu hastalarda pubik kıllanma görülmez. Uterus yoktur ve vajen iyi gelişmemiştir bir çıkmaz şeklindedir. Meme normal kadınlardaki gibi gelişir çünkü testosteron periferik yağ dokusu ve meme dokusunda anomaliye olarak estradiole dönüşür. Gonadlar yani testisler ya abdomende ya da inguinal kanaldadır. Tüm hormonal değerler normal erkek bulgularındadır. Tanıda kesinlik koymak için karyotip yapılmalıdır. Y kromozomu taşıyan bu hastalarda %20 oranında gonadda malgnite (disgerminom) , kansere dönüşüm riski olduğunda gonodlar yani yumurtalıklar çıkarılmalıdır. Ancak kansere dönüşüm riski 20 yaşından sonra belirgindir. Yumurtalıklar çıkarıldıktan sonra bu hastalarda hormon replasman tedavisi yapılmalıdır ve cinsel fonksiyon içinde cerrahi olarak vagina (neovajen) yapılmalıdır. Bazı hastalarda kısmi androjen duyarsızlığı vardır. Bunlarda puberta kadın tipinde olur, ancak klitoris büyümesi, hipospadias labuskrotal füzyon gibi değişik görülebilir. Bu gruba giren olgularda dums, gibert-Droyfus ve Reiffnstein gibi sendromlar tanımlanmıştır.
Turner Sendromu Nedir?
Turner sendromu vakaların bazılarında X kromozomu cismi olmadığından “gonodal disgenezis”, “gonodal agenezis”, “gonodal aplazi” gibi isimler verilmektedir. X kromozomunundan veya kısmi kaybı bu sendroma yol açmaktadır. Turner sendromlu vakaların büyük kısmı intrauterin hayatta, anne karnında iken kaybedilir. Zigotlar da bu kromozom anomalisinin görülme oranı %0.8 dir ve bunların %3’ünde canlı doğum görülür ki bu durumda toplumdaki insidansının 1/5000 olduğu tahmin edilmektedir
Gonodlar bu sendromda fibröz bu yapı olarak görülmesinden dolayı “streak” gonod olarak adlandırılır ve primer amenore vardır.
Boy kısalığı, el ve ayaklarda geçici konjenital lenf ödem, hipoplazik meme uçları, kalkan göğüs, belirgin kulak, dar maksilla ve damak, küçük mandibula, epikortus, kısa ve yele boyun, kubitis valgus, medial tibial ekzostoz, metatars ve metakorplas kısa olması özelliklerindendir.4.ve 5. parmaklarda kısalık görülebilir. Böbrek anomalikleri ve aorta koartasyonu, işitme bozuklukları, diabetes mellitus, hashimoto tiroiditi ve renk körlüğü normal popülasyona oranla daha sık görülür. Zeka gelişimi gene normaldir, ancak hastalarda algılama ve motor organizasyon problemleri görülebilir.
FSH, LH düzeyleri gene 30 miu/ml nin üzerinde ve estradiol değerleri 20 miu/ml ün altındadır. Kesin tanı kromozom analziyle konur. Tedavide hormon verilir, ancak bu tedavi epifizlerin füzyonuna yol açacağından tedaviye boy uzaması durduktan sonra başlanması veya estrojen dozunun önce düşük tutulması daha uygun olur.
Turner sendromu vakaların bazılarında X kromozomu cismi olmadığından “gonodal disgenezis”, “gonodal agenezis”, “gonodal aplazi” gibi isimler verilmektedir. X kromozomunundan veya kısmi kaybı bu sendroma yol açmaktadır. Turner sendromlu vakaların büyük kısmı intrauterin hayatta, anne karnında iken kaybedilir. Zigotlar da bu kromozom anomalisinin görülme oranı %0.8 dir ve bunların %3’ünde canlı doğum görülür ki bu durumda toplumdaki insidansının 1/5000 olduğu tahmin edilmektedir
Gonodlar bu sendromda fibröz bu yapı olarak görülmesinden dolayı “streak” gonod olarak adlandırılır ve primer amenore vardır.
Boy kısalığı, el ve ayaklarda geçici konjenital lenf ödem, hipoplazik meme uçları, kalkan göğüs, belirgin kulak, dar maksilla ve damak, küçük mandibula, epikortus, kısa ve yele boyun, kubitis valgus, medial tibial ekzostoz, metatars ve metakorplas kısa olması özelliklerindendir.4.ve 5. parmaklarda kısalık görülebilir. Böbrek anomalikleri ve aorta koartasyonu, işitme bozuklukları, diabetes mellitus, hashimoto tiroiditi ve renk körlüğü normal popülasyona oranla daha sık görülür. Zeka gelişimi gene normaldir, ancak hastalarda algılama ve motor organizasyon problemleri görülebilir.
FSH, LH düzeyleri gene 30 miu/ml nin üzerinde ve estradiol değerleri 20 miu/ml ün altındadır. Kesin tanı kromozom analziyle konur. Tedavide hormon verilir, ancak bu tedavi epifizlerin füzyonuna yol açacağından tedaviye boy uzaması durduktan sonra başlanması veya estrojen dozunun önce düşük tutulması daha uygun olur.
Klinefelter Sendromu Nedir?
Klinefelter sendromu erkeklerde en sık görülen kromozom bozukluğudur. Canlı erkek doğumlarda 1000 doğumda 1 görülür. En az iki X kromozomu ile birlikte bir veya birden fazla Y kromozomunun görülmesi ile klinik bulgular ortaya çıkar. En sık görülen karyotip XXY dir. X kromozom sayısı arttıkça zeka geriliği ve fenotipik dış görünüşteki bozukluklardaki artma belirginleşir.
Bu sendromda testisler normalden küçüktür, azospermi ve jinekomasti (kadın tipi meme gelişimi) vardır. Hastalar genellikle uzun boylu ve zayıftır. Kriptorşidizm ve hipospadias görülebilir. Hastalar da mental retardasyon (seka heriliği) , kişilik bozuklukları da görülür. Testosteron düzeyleri nomalden düşük, FSH ve LH yükselmiştir.
Klinefelter sendromu erkeklerde en sık görülen kromozom bozukluğudur. Canlı erkek doğumlarda 1000 doğumda 1 görülür. En az iki X kromozomu ile birlikte bir veya birden fazla Y kromozomunun görülmesi ile klinik bulgular ortaya çıkar. En sık görülen karyotip XXY dir. X kromozom sayısı arttıkça zeka geriliği ve fenotipik dış görünüşteki bozukluklardaki artma belirginleşir.
Bu sendromda testisler normalden küçüktür, azospermi ve jinekomasti (kadın tipi meme gelişimi) vardır. Hastalar genellikle uzun boylu ve zayıftır. Kriptorşidizm ve hipospadias görülebilir. Hastalar da mental retardasyon (seka heriliği) , kişilik bozuklukları da görülür. Testosteron düzeyleri nomalden düşük, FSH ve LH yükselmiştir.
Gerçek Hermafroditizm (Gerçek
Çift Cinsiyet) Nedir Ve Nasıl Oluşur? Tedavisi Var Mıdır?
Hermofroditizm (çift cinsiyet) kadın ve erkek fenotipik (dış görünüş) özelliklerinin bir arada bulunmasıdır. Testis ve overe ait dokuların bir arada bulunması halinde gerçek hemofrodizm olarak adlandırılır. Hastaların çoğunda koryotip 46 XX dir.
Hermafrodizmde etyoloji , sebep kesin değildir, ancak hastaların bir kısmında mozaisizim (bir canlıya ait dokuların iki farklı zigotun birleşmesiyle oluşmasıdır) sık görülür. Bu hastalarda X kromozomlarından bir tanesinde bir Y kromozomu parçasının translokasyonunu etyolojide bozuk olduğu zannedilmektedir. Gerçek hermofrodizm tanısı için overde folliküllerin ve iyi differansiye testis dokusunun gösterilmesi gereklidir. Nadiren bir tarafta over diğer tarafta testis vardır.%90 anormal uterus vardır, genellikle meme gelişimi normaldir. Ambigius genitalia vardır ( hem erkeklik hemde kadınlık dış genital organları birlikte bulunması). Gerçek hermofroditizm olanlarda tedavide amaç dış görünüme ve hastanın o anına kadarki yetiştirilişine en uygun özelliklerinin kazandırılmasıdır. Bu amaçla operasyonlardan ve hormon tedavilerinden yararlanılabilir. Gonodlarda ileride neoplazi (kanser) gelişme riski yüksek olduğundan cinsel gelişim tamamlandıktan sonra çıkartılmalıdır.
Hermofroditizm (çift cinsiyet) kadın ve erkek fenotipik (dış görünüş) özelliklerinin bir arada bulunmasıdır. Testis ve overe ait dokuların bir arada bulunması halinde gerçek hemofrodizm olarak adlandırılır. Hastaların çoğunda koryotip 46 XX dir.
Hermafrodizmde etyoloji , sebep kesin değildir, ancak hastaların bir kısmında mozaisizim (bir canlıya ait dokuların iki farklı zigotun birleşmesiyle oluşmasıdır) sık görülür. Bu hastalarda X kromozomlarından bir tanesinde bir Y kromozomu parçasının translokasyonunu etyolojide bozuk olduğu zannedilmektedir. Gerçek hermofrodizm tanısı için overde folliküllerin ve iyi differansiye testis dokusunun gösterilmesi gereklidir. Nadiren bir tarafta over diğer tarafta testis vardır.%90 anormal uterus vardır, genellikle meme gelişimi normaldir. Ambigius genitalia vardır ( hem erkeklik hemde kadınlık dış genital organları birlikte bulunması). Gerçek hermofroditizm olanlarda tedavide amaç dış görünüme ve hastanın o anına kadarki yetiştirilişine en uygun özelliklerinin kazandırılmasıdır. Bu amaçla operasyonlardan ve hormon tedavilerinden yararlanılabilir. Gonodlarda ileride neoplazi (kanser) gelişme riski yüksek olduğundan cinsel gelişim tamamlandıktan sonra çıkartılmalıdır.
Kaynak:
*****************************************
Çift cinsiyetli birinin cinsel organı nasıl olur?
*****************************************
Kaynak:
*****************************************
Kaynak:
*****************************************
Kaynak:
*****************************************
Kaynak:
*****************************************
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder